โครงการพระราชดำริเกี่ยวกับป่า

โครงการพัฒนาพื้นที่ป่าขุนแม่กวง จังหวัดเชียงใหม่

ความเป็นมา

     เมื่อวันที่ ๒๕ มีนาคม ๒๕๓๕ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จฯ ไปยังศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อทอดพระเนตรการดำเนินงานของโครงการ โดยมี นายจุลนภ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา องคมนตรี ,พลโทไพโรจน์ จันทร์อุไร แม่ทัพภาคที่ ๓ , นายยุทธ กิ่งเกตุ อธิบดีกรมชลประทาน ,นายชนะศักดิ์ ยุวบูรณ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ ,ร้อยตรีสมศักดิ์ เจริญกุศล ป่าไม้จังหวัดเชียงใหม่เข้าเฝ้าฯ ถวายรายงานในวโรกาสที่เสด็จฯ ครั้งนี้ ได้มีพระราชดำริเกี่ยวกับการพัฒนาพื้นที่ป่าขุนแม่กวงว่า พื้นที่ที่ปลูกสวนป่าแล้ว , พื้นที่ที่บุกรุก และพื้นที่ที่จัดสรรให้ราษฎรทำกินเป็นการชั่วคราวในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ควรจะได้มีการปรับปรุงให้เป็นพื้นที่ต้นน้ำลำธาร มีความชุ่มชื้น สามารถทำกินได้ จะไม่ทำการบุกรุกต่อไป รวมทั้งยังสามารถจัดเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชนได้อีกด้วย

     พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้มีรับสั่งให้ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ ร่วมกับกรมชลประทาน โดยมอบให้กรมป่าไม้รับไปดำเนินการ เกี่ยวกับการปรับปรุงและพัฒนาการปลูกสวนป่า โดยให้ปลูกไม้ที่ชุ่มชื้นเป็นหลัก และให้กรมชลประทานจัดหาแหแล่งน้ำ โดยใช้น้ำจากน้ำแม่สาย และให้ขุดอ่างเล็กอ่างน้อย ทำ Check Dam เป็นจุดๆ เพื่อให้เกิดความชุ่มชื้นในพื้นที่ ซึ่งประสบความสำเร็จมาแล้ว จากการทดลองที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ฯ ให้พัฒนาพื้นที่จากหมู่บ้านศาลาปางสัก ตำบลเชิงดอย อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ ไปจดขอบอ่างเก็บน้ำแม่กวง สำหรับหมู่บ้านหรือราษฎรที่อาศัยอยู่ก่อนแล้ว ก็ควรพิจารณาให้อยู่อาศัยหรือทำกินต่อไป โดยให้เจ้าหน้าที่ป่าไม้เป็นผู้ควบคุมไม่ให้มีการบุกรุกเพิ่มเติม ทั้งนี้จะต้องทำการสำรวจผู้ที่อยู่อาศัยหรือทำกินต่อไป โดยให้มีเจ้าหน้าที่ป่าไม้เป็นผู้ควบคุมไม่ให้มีการเข้ามาบุกรุกเพิ่มเติมอีก

     ต่อมาเมื่อ ๑๒ พฤศจิกายน ๒๕๓๕ สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) ได้ขอรับการสนับสนุนกำลังพลจาก กองทัพภาคที่ ๓ ในการจัดเจ้าหน้าที่ร่วมปฏิบัติงานป้องกันการบุกรุกทำลายป่าในเขตพื้นที่โครงการฯ เนื่องจากราษฎรบุกรุกเข้าทำกินและตัดทำลายป่า กองทัพภาคที่ ๓ จึงได้มอบหมายให้ กองพันทหารปืนใหญ่ที่ ๗ จัดกำลังสนับสนุนการปฏิบัติงานตามที่ คณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงาน โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) ร้องขอโดยมีกำลังพล ๒ ชุดปฏิบัติการ (ชุดละ ๑๕ นาย ) เริ่มปฏิบัติงานตั้งแต่ ๑ ธันวาคม ๒๕๓๕ ระยะที่ ๒ จัดเจ้าหน้าที่คุ้มครองและป้องกันการทำลายทรัพยากรป่าไม้ในเขตพื้นที่ดังกล่าว จำนวน ๒ ชุดปฏิบัติการ ปีงบประมาณ ๒๕๓๙ ได้มีการขยายพื้นที่โครงการ เพิ่มเติมอีก รวมทั้ง ๓ พื้นที่ เป็นจำนวนชุดปฏิบัติการ ๑๐ ชุดปฏิบัติการ

วัตถุประสงค์

เพื่อป้องกันการบุกรุกตัดไม้ทำลายป่า ในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่ป่าขุนแม่กวงฯ

เป้าหมาย

     พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระราชดำริให้พิจารณาขยายขอบเขตพื้นที่โครงการให้ครอบคลุมพื้นที่ลุ่มน้ำแม่กวง โดยให้แบ่งพื้นที่ดำเนินการตามโครงการออกเป็น ๓ ระยะคือ

      ระยะที่ ๑ (๒๕๓๖-๒๕๓๗) พื้นที่ดำเนินการ มีขอบเขตทางด้านทิศเหนือ ของศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ขึ้นไปจดจรดขอบอ่างเก็บน้ำแม่กวง รวมเนื้อที่ประมาณ ๓๐,๐๐๐ ไร่

      ระยะที่ ๒ (๒๕๓๗-๒๕๓๙) พื้นที่ดำเนินการ มีขอบเขตต่อจากระยะที่ ๑ ขึ้นไปทางด้านทิศเหนือจนจรดเขตอำเภอแม่แตง และอำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ เนื้อที่ประมาณ ๗๐,๐๐๐ ไร่

      ระยะที่ ๓ (๒๕๓๙-๒๕๔๔) พื้นที่ดำเนินการ ได้แก่ พื้นที่ส่วนที่เหลือในเขตลุ่มน้ำแม่กวงด้านเหนืออ่างเก็บน้ำแม่กวงทั้งหมด จำนวน ๒๔๕,๐๐๐ ไร่ มีบริเวณต่อจากขอบเขตระยะที่ ๑ และระยะที่ ๒ ไปทางด้านตะวันออกครอบคลุมพื้นที่อำเภอดอยสะเก็ด อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ ,อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย และอำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง

ระยะเวลาดำเนินงาน โครงการต่อเนื่อง

      สรุปผลการดำเนินงาน ปีงบประมาณ ๒๕๔๖

๑. ชุดปฏิบัติการ ฉก. แม่กวง ทำการลาดตระเวนตรวจพบการตัดไม้ในพื้นที่ โครงการฯ สรุปได้ดังนี้ 

       ๑.๑ พื้นที่โครงการฯ ระยะที่ ๑ จำนวน ๓๘.๔๔ ลูกบาศก์เมตร

       ๑.๒ พื้นที่โครงการฯระยะที่ ๒ จำนวน ๓๙.๙๑ ลูกบาศก์เมตร

       ๑.๓ พื้นที่โครงการฯระยะที่ ๓ จำนวน ๗๗.๘๑ ลูกบาศก์เมตร 

       ๑.๔ นอกพื้นที่โครงการฯระยะที่ ๒ จำนวน ๙๘.๑๔ ลูกบาศก์เมตร

๒. สามารถจับกุมผู้กระทำผิดได้ ๗ ราย นำตัวส่ง สภ.อ.ดอยสะเก็ด จำนวน ๑ ราย เพื่อดำเนินคดีต่อไป และว่ากล่าวตักเตือนแล้วปล่อยไป จำนวน ๖ ราย

๓. ตรวจยึดอุปกรณ์การแปรรูปไม้ได้ จำนวน ๕ รายการดังนี้

       ๓.๑ เครื่องเลื่อยโซ่ยนต์ จำนวน ๒ เครื่อง

       ๓.๒ เลื่อยตั้ง จำนวน ๔ ปื้น

       ๓.๓ ขวาน จำนวน ๔ เล่ม

       ๓.๔ มีด จำนวน ๔ เล่ม 

       ๓.๕ ชะแลง จำนวน ๔ เล่ม

ที่ตั้ง

๑. กองพันทหารปืนใหญ่ที่ ๗ ตำบลดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ พิกัด MA๙๗๓๘๓๒

๒. พื้นที่โครงการ พิกัด NA ๒๔๒๘๖๓

แผนที่สังเขปเส้นทาง

โครงการพัฒนาพื้นที่ป่าขุนแม่กวง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่